1. Tuổi cây:
Nên áp dụng đối với những vườn vải có nhiều năm tuổi (trên 20 năm tuổi). Vì cây vải nhiều năm tuổi sinh trưởng, phát triển yếu, các đợt lộc ra không đều, thường xuyên xảy ra mất mùa; hoặc tỷ lệ ra hoa, đậu quả ít, ra quả từng vế, ra quả cách năm, quả nhỏ, lá nhiều, ít quả trên chùm, mẫu mã quả xấu, khó chăm sóc, giá trị sản phẩm không cao, năng suất thấp…
>>> Xem thêm: Kỹ thuật trồng vải thiều cho năng suất cao
2. Các biện pháp kỹ thuật cần thiết
* Cắt tỉa:
Đây là một trong những biện pháp kỹ thuật quan trọng, thường thực hiện làm 2 đợt chính.
- Đợt 1: Ngay sau khi thu hoạch vải thiều xong, tiến hành cắt tỉa cành tạo tán; Đối với cây vải năm đầu tiên áp dụng cho ra quả trên thân thì tiến hành cắt thưa loại bỏ cành hư, cành vô hiệu, cắt đầu nhánh đã cho thu hoạch quả, tạo thông thoáng có ánh nắng chiếu vào mầm lộc trên thân để tán lá trong thân quang hợp, không nên đốn sâu ngay năm đầu. Đối với các cây đã áp dụng ra quả trên thân từ năm trước thì tiến hành cắt tỉa thưa bớt các cành đã cho thu hoạch tạo sự thoáng đãng cho cây và cho các mầm lộc mới sinh trưởng đều trên thân.
- Đợt 2: Sau khi cây ra đủ 2 lần lộc, cây khỏe có thể 3 lần lộc vào tháng 10, 11, thời điểm này tiến hành cắt tỉa những cành tăm, nhỏ và kém phát triển ở thân cây để lại những trồi lộc mập tạo điều kiện cho việc phân hóa ra hoa trên thân và khả năng đậu quả đạt kết quả cao, thuận tiện cho việc chăm sóc, bón phân, phòng trừ sâu, bệnh và thu hoạch được thực hiện dễ dàng hơn.
* Khoanh cành:
Là biện pháp kỹ thuật không cho vải ra lộc vào vụ Đông, khi gặp điều kiện thời tiết thuận lợi như mưa, nhiệt độ ấm áp…
- Về dụng cụ để khoanh cành: dùng lưỡi cưa ngắn hoặc liềm chấu tự chế, (hoặc đồ chuyên dùng) để tiến hành khoanh, khi khanh cần lưu ý khoanh đều hết phần vỏ cây đến phần gỗ trắng của thân cây thì thôi, khoanh tạo thành hình tròn quanh thân. Tùy vào tuổi của cây và sự sinh trưởng và phát triển của cây để tiến hành khoanh sao cho phù hợp (khoanh rộng vành hơn đối với các cây khỏe và mịn hơn đối với các cây yếu).
- Về thời gian tiến hành khoanh: Từ 25/11 đến 10/12 và khi khoanh phải quan sát lá và sự sinh trưởng và phát triển của từng cây để tiến hành khoanh cho phù hợp.
* Bón phân:
Việc bón phân được tiến hành thành 3 - 4 đợt tùy vào khả năng sinh trưởng và phát triển của cây:
+ Đợt 1: Bón thúc lộc, Cây vải thiều sau khi cho thu hoạch quả đã mất đi một lượng dinh dưỡng khá cao tập trung vào nuôi quả vải. Bởi vậy sau khi thực hiện việc tỉa cành, tạo tán xong, cần bón phân cho cây để bù đắp lượng dinh dưỡng cây đã nuôi hoa, quả, bảo đảm cho cây vải có điều kiện sinh trưởng và phát triển tốt nhất (sinh trưởng được 2-3 đợt lộc thành thục trước khi khoanh cành).
Kỹ thuật bón phân cho cây vải: dùng cuốc tạo rãnh vùng quanh tán cây vải. Rãnh rộng từ 15 – 20 cm, sâu khoảng 10-15 cm. Sau đó rắc phân vào và lấp rãnh lại, bảo đảm cho phân bón phát huy hiệu quả cao nhất. Phân bón cho cây vải thời kỳ này, dùng các loại phân NPK có hàm lượng đạm cao hoặc phân đơn đạm – lân – kali (Hàm lượng phân đạm bón cho cây ở thời kỳ này bằng 50% tổng lượng đạm bón cho cây trong suốt quá trình chăm sóc, tương tự lượng kali bằng 13% và phân lân bằng 20%). Tùy từng độ tuổi của cây vải và năng suất quả vừa thu hoạch để quyết định lượng phân bón hợp lý. Ngoài ra, có thể sử dụng các loại phân chuồng đã qua xử lý bằng chế phẩm sinh học (ủ mục) để bón cho cây vải, giúp cho đất tơi xốp và cây vải sinh trưởng, phát triển tốt.
+ Đợt 2: bón thúc hoa, bón khi vải bắt đầu ra hoa. Lượng bón dựa vào kinh nghiệm dự đoán sản lượng để tính toán. Lấy mốc tính 100kg quả, lượng bón sẽ là 0,7kg urê + 0,7 kg supe lân và 0,4kg KCl.
+ Đợt 3 bón thúc quả: Mục đích là bổ sung kịp thời dinh dưỡng bị tiêu hao khi ra hoa, bảo đảm cho quả sinh trưởng phát triển tốt, giảm đợt rụng sinh lý lần hai, tạo cho cây có khả năng tiếp tục ra hoa trong năm sau.
Chủng loại phân bón, số lượng từng chủng loại trong đợt bón phân có tính linh hoạt rất rõ rệt. Hai chỉ tiêu quan trọng để xác định yếu tố và lượng bón lần là mầu sắc và lượng quả đậu. Nếu lá vẫn giữ màu xanh thì bón kali là chủ yếu (do thời kỳ này cây cần kali nhiều nhất, vừa hạn chế sự rụng quả, vừa làm tăng lượng rõ rệt). thêm đạm, nhưng không nên vượt quá 1 kg/100 kg quả (dự tính).
* Phun thuốc bảo vệ thực vật:
Ngoài biện pháp canh tác diệt sâu ngay sau thu hoạch, cần chủ động diệt sâu, phòng trừ bệnh hại vải thiều ở các giai đoạn khác nhau và chia ra từng giai đoạn phát triển của cây vải để diệt cho hiệu quả như: Giai đoạn sinh trưởng đầu lộc non ở cây trưởng thành thường là thời điểm phát sinh sâu đục cành vải xuất hiện, đó là sâu non hoặc nhộng qua đông dưới lớp vỏ cành hoặc thân cây. Sâu trưởng thành đẻ trứng vào khoảng tháng 6 - 9 vào các kẽ nứt trên thân, cành chính hoặc dưới lớp vỏ nách chạc cành…
Để phòng diệt sâu hiệu quả, an toàn nhất nên dùng phương pháp thủ công bắt giết xén tóc trước khi chúng đẻ trứng khoảng tháng 6 – 10; phát hiện nơi đẻ trứng, dùng dao nhỏ cạo trứng hoặc sâu non mới nở. Khi phát hiện sớm vết đục dùng dây thép nhỏ luồn vào lỗ đục để bắt sâu non hoặc dùng thuốc Padan bơm vào lỗ đục rồi bịt cửa lỗ bảo đảm sâu chết ngay.
- Giai đoạn cây ra các đợt lộc
Đây là giai đoạn sâu bệnh phát triển mạnh nhất trong các giai đoạn sinh trưởng của cây vải thiều, trung bình mỗi đợt lộc có thể phải phun 2 -3 lượt tùy mức độ và thời tiết phun vào thời điểm mới nhú lộc và thời điểm lộc rộ.
- Giai đoạn cây phân hóa mầm hoa, hoa nở
Đây là giai đoạn chuyển tiếp từ mùa đông sang mùa xuân nên sâu bệnh tập trung nhiều: Nhện lông nhung, bọ xít, rệp muội, sâu đo. Bệnh sương mai và thán thư cũng xuất hiện trên chùm hoa... giai đoạn này có thể dùng các loại thuốc như: Pegasus 500 ND; Ortus3SC; Regent 800 WG, Sherpa 25EC…
- Giai đoạn đậu quả đến hình thành cùi
Giai đoạn này sâu đo thường tập trung đẻ trứng ngay trên quả non. Sâu non nở ra gặm vỏ quả làm quả rụng hay gây sát thương, tạo điều kiện cho nấm bệnh phát sinh.
Ngoài sâu đo, cần chú ý theo dõi để phòng trừ bệnh thán thư. Cần tỉa bớt cành sâu bệnh và cành không có quả để cây thông thoáng, hạn chế sự phát sinh của sâu bệnh.
- Giai đoạn quả kéo cùi kín đến chín
Đây là giai đoạn quyết định đến chất lượng quả. Các loại sâu hại quan trọng như sâu đục cuống quả và ruồi hại quả kết hợp với các bệnh thán thư, sương mai và nứt quả làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng quả. Giai đoạn này có thể dùng Padan 95SP; Regent 800WG, Padan 95SP, Ridomil MZ 72WP, Bóc-đô. Thường xuyên tỉa cành cho vườn thông thoáng để hạn chế nơi trú ngụ của sâu.
