Với khí hậu ôn hòa và dòng nước lạnh quanh năm, thôn Can Hồ A, xã Bản Khoang được xem là nơi lý tưởng để phát triển nghề nuôi cá nước lạnh. Phát huy tiềm năng, lợi thế sẵn có, nhiều hộ nông dân đang từ hộ nghèo, sau khi đầu tư nuôi cá nước lạnh đã phất lên thành triệu phú, tỷ phú.
>>> Xem thêm: Tìm hiểu Kỹ thuật nuôi cá tầm
Một trong những hộ nông dân tiêu biểu đã “đánh thức” vùng đất mù sương này để xây dựng thành công trang trại bạc tỷ là gia đình ông Nguyễn Văn Lũy.
Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, sau khi tốt nghiệp cấp 3, năm 1989, ông Lũy rời quê nhà ở xã Lê Hồ (huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam) lên các tỉnh miền núi phía Bắc làm nghề mộc để kiếm kế sinh nhai. Lang bạt khắp nơi, từ Sơn La, Điện Biên sang Lai Châu, Lào Cai rồi cuối cùng ông Lũy chọn mảnh đất thôn Can Hồ A, xã Bản Khoang làm bến đỗ.
Nhấc ly trà ấm, chúng tôi cùng ông Lũy ngược dòng thời gian về hành trình bén duyên với nghề nuôi cá nước lạnh trên đỉnh núi mây mù. Năm 1997, Viện Nghiên cứu Thủy sản 1 (Bộ NN&PTNT) lên thác Bạc, Sa Pa nghiên cứu và thành lập Trung tâm ươm giống cá hồi. Là mô hình lạ nên sau khi nghe tin ông Lũy đã bớt chút thời gian lên thác Bạc tham quan.
Tại đây, ông đã bị thuyết phục bởi các chuyên gia của Trung tâm nói về hiệu quả kinh tế mà loài cá nước lạnh từng sống bên "trời Âu" sẽ đem lại.
“Thôn Can Hồ A có dòng suối nước lạnh chảy quanh năm từ trên đỉnh núi xuống, nơi những cánh rừng nguyên sinh lúc ẩn, lúc hiện trong sương mù nên rất lý tưởng cho việc nuôi cá hồi, cá tầm. Không chút đắn đo, tôi bỏ nghề mộc và thử vận may với nghề nuôi cá. Muốn làm giàu thì phải quyết đoán và có chút máu liều mới thành công được” – ông Lũy kể với giọng dí dỏm.
Tận dụng 100 m2 ao đất cạnh nhà cộng với chút vốn liếng tích cóp được sau gần chục năm gắn bó với nghề mộc, ông Lũy phá đá, múc đất xây dựng ao cá và mua 500 con cá hồi giống về nuôi thử. Vừa chăm đàn cá, ông Lũy vừa tự mày mò tìm kiếm bí quyết nuôi cá nước lạnh.
Nhiệt độ trung bình ở Bản Khoang là 15oC, nguồn nước cung cấp cho cá là nước sạch chảy quanh năm từ những cánh rừng nguyên sinh xuống nên chất lượng thịt cá hồi, cá tầm ở đây chắc, thơm ngon hơn các nơi khác.
Ông trời không phụ lòng người, hai năm sau, những cố gắng không biết mệt mỏi của ông Lũy đã được đền đáp. Thành quả là lứa cá đầu tiên của ông Lũy xuất bán được 3 tấn. Với giá bán từ 250.000 – 260.000 đồng/kg, lần đầu tiên trong đời, ông Lũy được cầm gần tỷ đồng trong tay. Trên đà thắng lớn, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu được ông tiếp tục đầu tư mở rộng khu nuôi cá.
Với phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, năm này qua năm khác trang trại nuôi cá nước lạnh của ông Lũy ngày càng được mở rộng về diện tích, sản lượng tăng lên hàng chục tấn.
Đến nay, diện tích mặt ao nuôi cá nước lạnh của ông Lũy rộng 1.500 m2, mỗi năm thả trên 1,5 vạn con giống cá hồi, 1 vạn giống cá tầm. Trung bình mỗi năm, ông Lũy xuất bán ra thị trường 30 tấn cá nước lạnh. Với giá cá hồi dao động từ 220.000 – 240.000 đồng/kg, cá tầm từ 150.000 – 160.000 đồng/kg, ông Lũy thu nhập bình quân 6 tỷ đồng/năm, sau khi trừ chi phí, còn lãi khoảng 3 tỷ đồng.
Để có cơ ngơi bạc tỷ như ngày hôm nay, trong quá khứ ông Lũy cũng từng nếm trải đủ bài học cay đắng. Tháng 9.2013, cơn lũ lịch sử quét qua trại cá của ông Lũy, khiến gia đình ông mất trắng 25 tấn cá; rồi đến năm 2015, chỉ sau một đêm, hơn 4 tấn cá hồi, cá tầm đang chuẩn bị xuất bán chết nổi lềnh phềnh trên mặt ao. Ước tính thiệt hại hàng chục tỷ đồng.
“Loài cá nước lạnh rất nhạy cảm với thời tiết và môi trường, đặc biệt là cá hồi, chỉ cần ngừng cấp nước vài phút là cá sẽ chết. Trung bình, cứ 2 ngày phải quét dọn ao cá một lần và dùng muối tắm cho cá. Mùa lũ khi nước đục phải đóng ống dẫn nước vào ao. Dùng máy bơm nước sạch vào hồ nuôi và sục bình khí oxy cho cá” – ông Lũy tiết lộ.
Từ nghề nuôi cá nước lạnh, loài cá chỉ quen sống bên "trời Âu", giờ đây gia đình ông Lũy đã xây được nhà tiền tỷ, sắm được xe hơi. Không những vậy, ông Lũy còn tạo việc làm cho 4 lao động ở địa phương với mức lương từ 4 – 5 triệu đồng/tháng.
