Tổng diện tích chè trên địa bàn tỉnh Lai Châu hiện ước đạt 4.976 ha, sản lượng chè búp tươi 21.200 tấn, là sinh kế của khoảng 40.000 người, chủ yếu là dân tộc thiểu số Thái, Mông, Dao, Hà Nhì...
“Làm chè không phải đi tìm người mua”
Những nương chè ở Bản Cư Nhà La, Tả Chải, Trung Chải xã Sùng Phài, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu mùa này đang vào vụ thu hoạch.
Vui tay hái từng búp chè, chị Phê Thị Sổ, dân tộc Mông ở bản Trung Chải tâm sự “Nhà mình có vụ được 8 tạ, có vụ được 1 tấn. Trồng chè cũng dễ. Một năm thu được 5-6 lứa. Thích làm chè hơn vì làm chè thu nhiều vụ hơn. Chỉ hái xong là đem bán vẫn có công ty mua. Hái lúc nào thì bán được lúc đấy, không như lúa với ngô mình thu được phải đi tìm người mua, còn làm chè thì không phải đi tìm người mua nữa, có công ty lên mua rồi mà”.
Ở Lai Châu hiện nay có 10 doanh nghiệp tham gia ký kết cùng người nông dân phát triển chè sạch, sản phẩm đang làm thay đổi đời sống và tập quán canh tác của bà con dân tộc thiểu số ở các huyện Tam Đường, Tân Uyên, Than Uyên... Là tỉnh biên giới, địa hình đồi núi, diện tích rộng, người thưa, rất khó khăn trong phát triển kinh tế.
Bản thân cây chè và sản phẩm chè của Lai Châu có thời gian dài trôi nổi, bấp bênh, nhiều nơi bà con chặt bỏ hoặc bỏ bê, cỏ mọc cao hơn chè. Đó là câu chuyện của những năm trước năm 2010.
Tuy nhiên, cây chè đã phát triển ở Lai Châu từ những năm 60-70 của thế kỷ trước. Bà con đã quen với canh tác, chế biến chè. Khi tái lập tỉnh, xác định lợi thế của cây chè, UBND tỉnh Lai Châu đã kiên định và có cái nhìn dài hơi, khuyến khích các doanh nghiệp cùng chung tay khôi phục và phát triển cây chè: Thay đổi tập quán canh tác, tư duy làm chè cũ chuyển hẳn sang phát triển chè sạch. Nhiều giống mới cũng được đưa vào trồng và phát triển tốt như Kim Tuyên, Ô Long, Tuyết Shan.
Từ những chính sách khuyến khích và sự đầu tư của nhà nước, sự vào cuộc của các doanh nghiệp đã khôi phục lòng tin của người nông dân Lai Châu với cây chè. Vài năm trở lại đây, đời sống người dân các dân tộc ở Lai Châu được nâng lên, một phần nhờ cây chè.
Nhờ việc không phải bỏ kinh phí đầu tư vật tư nông nghiệp và thị trường đầu ra, giá cả sản phẩm chè búp tươi ổn định, với 0,3 ha chè của gia đình, sau khi được ký hợp đồng bán chè cho Công ty cổ phần chè Lai Châu, hàng năm, gia đình chị Phê Thị Sổ (bản Trung Chải, xã Sùng Phài, Tam Đường, Lai Châu) bán cho công ty gần 1 tấn chè búp tươi, sau khi trừ mọi chi phí cho thu nhập từ 50 triệu đến 60 triệu đồng.
